TÉARMAÍ CORPOIDEACHAIS

A

acceleration s luasghéarú m, gs -raithe

accoustics spl fuaimíocht f3

action s gníomhaíocht f3

activity s (in partner work) gníomh m1, pl -artha

advance v (rith etc.) ar aghaidh

adventure activities gníomhaíochtaí fpl eachtraíochta

agility s aclaíocht f3

air s aer m1

airborne a ar eitilt

alcohol a alcól m1

angular a uilleach a

antiseptic a antaiseipteach a

apparatus s fearas m1

asymmetry s neamhshiméadracht f3

athletic activities gníomhaíochtaí fpl lúthchleasaíochta

athletics spl lúthchleasa mpl; lúthchleasaíocht f3

B

backwards adv ar gcúl

balance s cothromaíocht f3

balance v cothromaigh v

balance oneself, to tú féin a choinneáil ar cothrom

balanced diet cothú m cothrom

balancing s cothromú m; go cothrom

ball s liathróid f2

bar-box s barrabhosca m4

basic a bunúsach a; bun- pref

basic jumps léimeanna fpl bunúsacha

basic skills bunscileanna fpl

basket s (basketball) cis f2, pl -eanna

basketball s cispheil f2

bat s slacán m1

bearing s treo-uillinn f2, pl -eacha

bell s clog m1

bench s binse m4

bend v crom v, pp -tha

block s bloc m1

body s corp m1

body functions feidhmeanna fpl an choirp

body movements luailí fpl coirp

body shapes cruthanna mpl coirp

bounce v preab v, pp -tha

bouncing games cluichí preabtha

bound flow s imeacht m3 faoi threoir

bump v buail v i gcoinne (duine etc.)

C

camp s campa m4

camp v campáil pres -álann, pp -te, vn campáil

camping s campáil f3

carbohydrate s carbaihiodráit f2

castanet s castainéad m1

catch v gabh v, pp gafa, vn gabháil

catching s gabháil f3

catching ball gabháil na liathróide

catching games cluichí mpl gabhála

changing areas áiteanna fpl chun athraithe

chart s cairt f2, pl -eacha

circle s ciorcal m1

circular a ciorclach

citrus fruits torthaí mpl ciotrais

cleanliness s glaineacht f3

climb v dreap v, pp -tha

climbing apparatus fearas m1 dreaptha

climbing s dreapadh m, gs dreaptha; dreapadóireacht f3

clockwise direction, in a i bhfáinne ar deiseal

close v dún v

coach v oil v, vn oiliúint

coaching s oiliúint f, gs -úna

coloured pictures pictiúir mpl dhaite

comb s cíor f2

combat sports cluichí mpl comhraic

combination of these movements teaglaim m3 de na luailí sin

compass s compás m1

compete v téigh v san iomaíocht

competition s comórtas m1

contagion s tógáil f3

continuity s leanúnachas m1

continuity of movement leanúnachas m1 luaile

contrast actions, to (in partner work) malairt f2 gníomhartha a dhéanamh

control s smacht m3; máistreacht f3

control v smachtaigh v

control of movement máistreacht f3 luaile

copy v déan v aithris ar

copy actions, to aithris f a dhéanamh ar ghníomhartha

counter balance frithchothromaíocht f3

cross natural obstacles, to dul m3 de dhroim bacainní nádúrtha

cross the road, to dul m3 trasna an bhóthair; an bóthar m1 a thrasnú

cube s ciúb m1, pl -anna

curl v cuach v

curled shapes cruthanna mpl cuachta

curved a cuarach a; cuartha a

curved shapes cruthanna mpl cuartha

D

dance s damhsa m4

deceleration s luasmhoilliú m, gs -ithe

demonstrate v léirigh v

development s forbairt f, gs -artha

diagnosis s (medicine) galaraithint f, gs -theanta

diagram s léaráid f2

different a difriúil a

different levels leibhéil mpl dhifriúla

direction s treo m4, pl -nna

discus s teasc f2

discus throwing caitheamh m1 na teisce

discussion s díospóireacht f3

disease s galar m1

disinfectant s dífhabhtán m1

distance s fad m1

drill s druil f2

drug s druga m4

drum s druma m4

E

education s oideachas m1

educational a oideachasúil a

educational gymnastics gleacaíocht f3 oideachasúil

electric a leictreach a

electric fittings fearais mpl leictreacha

equipment s fearas m1

excel at games, to barr m1 feabhais a bhaint amach i gcluichí

exercise s aclaíocht f3

explosive turning jumps léimeanna fpl pléascacha guairneánacha

F

face-vault s aghaidhléim f2 láimhe

facility s áis f2, pl -eanna; saoráid f2

fair play cothrom m1 (na Féinne)

fall v tit, pp -e, vn -im

fat s saill f2

field s páirc f2, pl -eanna

fine touch tadhall m1 éadrom

fireworks spl tinte fpl ealaíne

firm touch tadhall m1 teann

first-aid s garchabhair f, gs -bhrach

fit a corpacmhainneach a

fitness work saothrú m corpacmhainne

fixed a do-bhogtha a

flexibility s solúbthacht f3

flicking s sciorrbhualadh m, gs -bhuailte

flight s eitilt f2

floating s (dancing movement) foluain f3

floor s urlár m1

floor mats mataí mpl urláir

floor patterns patrúin mpl urláir

fluent sequences sraitheanna fpl éasca

foam rubber cúr-rubar m1

folk dances damhsaí mpl tíre

follow v lean v, vn leanúint

food value bialuach m3, pl -anna

football s peil f2

formation s fíor f, gs -ach, pl -acha

forward(s) adv ar aghaidh

free a saor a, saor- pref

free activities saorghníomhaíocht f3

free flow saorimeacht m3

free jumping saorléimneach f2

free movement saorghluaiseacht f3

free practice saorchleachtadh m

free running saor-rith m3

free throw saorchaitheamh m1

fresh a úr

fresh air aer m1 úr

fresh fruits torthaí mpl úra

fruit s toradh m1, pl torthaí

full through vault tréléim f2 láimhe gan bhriseadh

functional a feidhmiúil a

functional skills scileanna fpl feidhmiúla

G

gallop v (téigh, etc.) ar cosa in airde

game s cluiche m4

germ s frídín, m4

gesture s gotha m4

gliding s (dancing movement) faoileoireacht f3

goal s cúl m1; báire m4

goalpost s cuaille m4 báire

good health habits dea-nósanna mpl sláinte

grip v beir v greim ar

ground s talamh m, gsm talaimh, gsf talún, pl tailte

group s grúpa m4

group discussion grúp-dhíospóireacht f3

group interpretation grúpléiriú m, gs -rithe

group work grúpobair f, gs -oibre; obair f ina ngrúpaí

growth s fás m1

gymnastics spl gleacaíocht f3

H

hand-foot combination s comhghníomhú m cos is lámh

handicap s cis f2

handicap v cis v

handkerchief s ciarsúr m1

handstand s seasamh m1 ar a lámha

hang v croch v

hanging ar crochadh

hard areas cruaphlásóga fpl

hard a crua a, crua- pref

hardwood s crua-adhmad m1

headstand s seasamh m1 ar a c(h)eann, seasamh m1 ar an gceann

health education sláintoideachas m1

health folio leabhar m1 sláinte

health services seirbhísí fpl sláinte

health s sláinte f4

heat(ing) s teas m3

height s airde f4

high jump léim f2 ard

high a ard a

hiking s fánaíocht f3

hill-climbing s cnocadóireacht f3

home safety sábháilteacht f3 teallaigh

hoop s fonsa m4

hop s truslóg f2

hop s (of ball) preab f2

hop v truslóg f2 a thabhairt

hop v (of ball) preab v, pp -tha

hop (the pattern) out lean v (an patrún) de thruslóga

hurdle s cliath f2

hurdling s cliathreathaíocht f3

hurley s camán m1

hurling s iománaíocht f3

hygiene s sláinteachas m1

I

illustrative material ábhar m1 léiriúcháin

immunisation s imdhíonadh m, gs -nta

immunise v imdhíon v

improvisation s seiftiú m, gs -tithe

improvise v seiftigh v

improvised obstacles bacainní fpl seiftithe

individual skills scileanna fpl aonair

individual work obair f2 aonair

indoor a laistigh a

infection s ionfhabhtaíocht f3

initial treatment cóireáil f3 tosaigh

inter-school competition comórtas m1 idirscoile

irregular shapes cruthanna mpl neamhrialta

irregular a neamhrialta a

J

judo s júdó m4

jump s léim f2, pl -eanna

jump v léim v

jump for height léim f2 in airde

jump forward léim v ar aghaidh

jump on, off, over, obstacles léim v in airde ar bhacainní, anuas de bhacainní, de dhroim bacainní

jump shot (basketball) urchar m1 de léim

jumping s léimneach f2; léim f2

K

kerb drill druil f2 cholbha

kick s cic m4, pl -eanna

kick the ball buail v an liathróid, ciceáil v an liathróid

kiss-of-life s análú m tarrthála

kit s trealamh m1

L

land vb tuirling v, pres -íonn, pp -the, vn -t

landing place s ionad m1 tuirlingthe

lay up shot (basketball) neasurchar m1

lead with different parts of the body baill mpl éagsúla den chorp a chur romhat amach, a chur chun tosaigh

leading s (going in front) ceannaireacht f3

lean meat feoil f3 thrua

leap s léim f2, pl -eanna

leap v léim v, vn léim

level s leibhéal m1

life-saving s tarrtháil f3

lift v ardaigh v

light a éadrom a

lighting s soilsiú m, gs -ithe

litter bin bosca m4 bruscair

location s (place) láthair f, gs láithreach, pl láithreacha

locomotion s gluaiseacht f3

long a fada a

long jump léim f2 fhada

low resistance s (medicine) frithsheasmhacht f3 lag

low a íseal a

lower v ísligh v

M

magnetic a maighnéadach a

magnetic bearings s treo-uillinneacha fpl maighnéadacha

make shapes, to cruthanna mpl a dhéanamh

map s léarscáil f2, pl -eanna

mat s mata m4

material s ábhar m1

meat s feoil f3

medical treatment cóireáil f3 dochtúra

medium a (of height) meathard a

meet v (in dancing movement) buail v le

mime s mím f2

momentum s móiminteam m1

motor skills scileanna fpl luadracha

movement s luail f2, pl -í; gluaiseacht f3

movement sequence sraith f2 luailí

movement space spás m1 luaile

music a ceol m1

N

narrow a caol a

national dance damhsa m4 náisiúnta

natural expressive movement luail f2 nádúrtha léiritheach

natural obstacles bacainní fpl nádúrtha

natural a nadúrtha a

nutritional value luach m3 cothaithe

O

obstacle s bacainn f2

open v (in dancing movement) oscail v, pres osclaíonn, vn oscailt

opening activity gníomhaíocht f3 tosaigh

organise v eagraigh v

organised games cluichí mpl eagraithe

orienteering s treoleanúint f, gs -úna

outdoor a lasmuigh a

outdoors adv amuigh faoin aer

P

park s páirc f2, pl -eanna

part v (in dancing movement) scar v

partner work obair f2 le páirtí; páirtíocht f3; obair f2 i bpáirtíocht

partner s páirtí m4

parts of the body baill mpl an choirp

pass the ball, to an liathróid f2 a sheachadadh

passing (ball) seachadach m, gs -dta

pathway s rian m1, pl -ta

pattern movements gluaiseachtaí fpl patrúin

pattern s patrún m1

pavement drill druil f2 chosáin

personal hygiene sláinteachas m1 pearsanta

physical ability s lúth m1

physical activities gníomhaíocht f3 choirp

physical education corpoideachas m1

physical skills scileanna fpl coirp

physical well-being s folláine f4 coirp

picture s pictiúr m1

play areas plásóga fpl imeartha

play spaces spásanna mpl imeartha

play s saorimirt f, gs -imeartha; saorshúgradh m, gs -shúgartha

playful movement gluaiseacht f3 súgartha

playing field páirc f2 imeartha

pole vault léim f2 chuaille

portable a iniompair a

posture s staidiúir f2; iompar m1 an choirp

practice s cleachtadh m, gs cleachta

prevention s (of disease) galarchosc m1

protein, s próitéin f2, pl -í

public park páirc f2 phoiblí

putting the weight méachan m1 a chaitheamh ó ghualainn

Q

quick darting movements luailí fpl sciobtha scinneadacha

quick a mear a; tapa a

R

race s rás m3, pl -aí

racing s rásaíocht f3

racquet s raicéad m1

rear vault cúl-léim f2 láimhe

receiving weight méachan m1 a ghlacadh

recreation a caitheamh m1 aimsire

regular shapes cruthanna mpl rialta

regular a rialta a

relax v glac v (do) s(h)uaimhneas; ceap v do shuaimhneas

relaxation s suaimhneas m1 (á ghlacadh)

relay race rás m3 sealaíochta

rescue breathing s análú m tarrthála

resiliency of movement éascaíocht f3 luaile

rest s scíth f2

restraint s srian m1

retreat v (gluais, etc) ar gcúl

rhythm s rithim f2

rise vb éirigh v, vn éirí

road s bóthar m1, pl bóithre

road drill druil f2 bhóthair

road sign comhartha m4 bóthair

robust games cluichí mpl bríomhara

rock on various parts of the body bog v ar chodanna éagsúla den chorp

roll v roll v

roll hops, to fonsaí mpl a thiomáint

rolling s rolladh m, gs rollta

rolling backwards rolladh m ar gcúl

rolling forward rolladh m ar aghaidh

rolling into a three point balance rolladh m agus cothromú ar thrí bhall

rolling sideways rolladh m cliathánach

rope s rópa m4

run v rith v, pp rite, vn rith

run-up s ruthag m1

running s rith m, gs reatha

S

sack s sac m1

safety s sábháilteacht f3

sand s gaineamh m1

sandpit s clais f2 ghainimh

sawdust s min f2 sáibh

school facilities aiseanna fpl scoile

school s scoil f2, pl -eanna

sequence s sraith f2, pl -eanna

sequence of movements sraith f2 luailí

serve v (volleyball) seirbheáil, pres -álann, pp -te, vn seirbheáil

shape s cruth m3, pl -eanna

sharp instruments uirlisí fpl géara

sharp a géar a

shoot v (basketball) rad v; caith v, pp caite, vn caitheamh

shooting at the basket (basketball) caitheamh m1 leis an gcis

short a gearr a

short sprints ráibeanna fpl gearra

shot s (basketball) urchar m1

side by side (in dancing movement) taobh m1 le taobh

sideways adv cliathánach

Silva compass compás m1 Silva

skill sequence scilsraith f2

skill s scil f2, pl -eanna

skip v scipeáil v, pres -álann, pp -te, vn scipeáil

skittle s scidil f2

slashing s (dancing movement) lascadh m, gs lasctha

sleeping bag mála m4 codlata

slide v sleamhnaigh v

sloping bench claonbhinse m4

slow a mall a

small apparatus fearas m1 beag

small a beag a

smoking s caitheamh m1 tobac

space s spás m1, pl -anna

spin v (of movement) rothlaigh v

splashing s lapadáil f3

sporting event s tionól m1 lúthchleas

sports meeting s comhthionól m1 lúthchleas

spread of disease leathadh m galair

spring v ling v, pp -the

sprint s ráib f2, pl -eanna

sprint v ráibeáil v, pres -álann, pp -te, vn ráibeáil

sprinting s ráibeáil f3

stage s (point, period) céim f2, pl -eanna

stamp v (feet) gread v cosa

standard units aonaid mpl chaighdeánacha

stationary throw caitheamh m1 as seasamh

striking games cluichí mpl buailte

sudden movement luail f2 thobann

sustained movement luail f2 mharthanach

T

team work obair f2 ina bhfoirne

theme s téama m4

theme development forbairt f3 an téama

through vault tréléim f2 láimhe

throw s caitheamh m1

throw v caith v, pp caite, vn caitheamh

throwing games cluichí mpl caithimh

throwing s caitheamh m1

toilet s leithreas m1

toilet facilities áiseanna fpl leithris

touch s (dancing) tadhall m1

towel s tuáille m4

trace v rianaigh v

tracking s lorgaireacht f2

traffic regulations rialacha fpl tráchta

train v traenáil v, pres -álann, pp -te, vn traenáil

transference of weight meáchan m1 coirp a aistriú

travel v (in dancing movement) gluais v, vn gluaiseacht

treasure hunt tóraíocht f3 chiste

treatment s cóireáil f3

tree trunk stoc m1 crainn

trestle s tristéal m1

turn v cas v; iompaigh v

twist v cas v

twisted shapes cruthanna mpl casta

twisting in and out casadh m isteach agus amach

tyre s bonn m1 (rotha)

U

unit s aonad m1

V

value s luach m3, pl -anna

vault s léim f2 láimhe

vault v léim f2 láimhe a thabhairt

vaulting s léimneach f2 láimhe

vault on to the bench, to léim f2 láimhe a thabhairt in airde ar an mbinse

vault over forms or benches, to léim f2 láimhe a thabhairt de dhroim formaí nó binsí

vault over your partner, to léim f2 láimhe a thabhairt de dhroim do pháirtí

ventilation s aerú m, gs -raithe

virus s víreas m1

vitamin s vitimín m4

volleyball s eitpheil f2

W

walk s siúlóid f2

warmth s teas m3

wash-basin s báisín m4 níocháin

washing facilities áiseanna fpl níocháin

weight s meáchan m1

weight bearing meáchan m1 (an choirp) a ghlacadh

wide s leathan a

wide shapes cruthanna mpl leathana

wood s adhmad m1

wood shavings scamháin mpl adhmaid

work s obair f, gs oibre; saothrú m, gs -raithe

wrestling s iomarscáil f3